I. Murat, Murad Hüdavendigâr (Murat I) (d. Mart / 29 Haziran 1326, Sogut – ö. 28 Haziran 1389) (Osmanlica: اول مراد) Osmanlı Devleti’nin üçüncü padişahı. Babası Orhan Gazi, annesi Nilüfer Hatun'dur.^[1][2]

"Hükümdar", "bey" anlamına gelen hüdavendigâr (Osmanlıca:خداوندگار )unvanı verilmiştir. Tuğrası "Sultan Murad bin Orhan" olarak istiflenmiştir. Bazı kitabelerde "Melikû'l-Âdil İl Gazi es-Sultan Giyâsû'd-Dünya ve'd-Din" sanı ile anılmıştır. Adına kesilmiş olan gümüş ve bakır sikkelerde ve bazı diğer kitabelerde "Murad bin Orhan el-Melik, el-Adil", "es Sultanü'l Gaalib" ad ve unvanları kullanılmıştır. Bazı kaynaklara göre, bu Osmanlıların İlhanlılara olan bağımlılığının sona erdiğini göstermektedir. Böylece Sultan ünvanı ilk kez I. Murat zamanında kullanılmıştır. Batı kaynaklarında "Amourad I" olarak anılmaktadır.

Edirne'yi alarak Balkanlar'a geçmiştir ve Balkanlar'da fetihler yapmaya başlayarak Osmanlı Devleti'nin sınırlarını genişletmiştir. 40'ın üzerinde savaşı yönettiği ve hiç yenilmediği çeşitli kaynaklarda söylenmektedir. I. Kosova Savaşı'ndan sonra savaş alanını gezerken bir Sırp askeri olan Milos Obilic tarafından hançerlenerek öldürülmüştür.

• 1. Murad, ''Ülke toprakları padişah ve oğullarının ortak malıdır.'' anlayışını getirerek merkezi otoriteyi güçlendirmiştir.
• Sınırların daha çok Balkanlarda genişlemesi ve bölgenin dil ve kültür açısından çok karışık bir yapıya sahip olması yeni bir teşkilatlanma çalışması yapılmasına neden olmuştur. Bu amaçla Rumeli'de ilk beylerbeyliği kurulmuştur. Rumeli Beylerbeyliği, devletin bölgedeki otoritesinin artmasını sağlamıştır.
• Tımar sistemi kurularak uygulanmaya başlanmıştır.
• Pençik sistemi ilk kez uygulanarak, Yeniçeri Ocağı kurulmuştur.
• Mali teşkilat (defterdarlık) kurularak gelirler denetim altına alınmıştır.
• Veziriazamlık, kazaskerlik makamları oluşturularak divan üyesi sayısı artırılmıştır.
• Ayrıca minarelerden salatu selam okuma devri 1. Murad zamanında başladı.

- I. Murad Dönemi Osmanlı Devleti Sınırları -

   Sırp Sındığı Savaşı'ndan sonra Osmanlı ilerleyişi karşısında çaresiz kalan Bulgarlar, Osmanlı hakimiyetini tanıyarak vergi vermeyi kabul etmişlerdir (1369).

   1371 Çirmen Savaşı'nda da Sırplar, Osmanlı kuvvetlerine yenildiler. Bu zafer, Osmanlı kuvvetlerine Makedonya yolunu açmıştır. Osmanlı'nın ilerleyişi üzerine Sırplar da, Osmanlı egemenliğini tanıdılar, vergi ve asker vermeyi kabul ettiler.

   Osmanlı kuvvetlerinin Balkanlar'daki stratejik yerler olan Manastır, Sofya ve Niş'i alması üzerine; Sırp, Boşnak, Arnavut ve Macar kuvvetleri Türkler'e karşı birleştiler. I. Murad'ın Haçlı kuvvetlerinin birleşmesini engellemek için Bosna Krallığı üzerne gönderdiği kuvvetler, Ploşnik denilen yerde yenilmiştir (1388).

   Ploşnik yenilgisinden cesaret alan Balkanlı kuvvetler, Osmanlı Devleti'ne karşı yeni bir Haçlı ittifakı oluşturdular. Karamanoğulları, Aydınoğulları ve Saruhanoğulları'ndan yardım alarak Balkanlar'a geçen I. Murad, Haçlılar'ı I. Kosova Savaşı'nda yendi (1389). Zaferden sonra savaş lanını gezen I. Murad bir Sırp askeri tarafından şehit edilmiştir. Savaşın sonucunda; Tuna'ya kadar olan Balkan toprakları Osmanlılar'ın eline geçmiştir.

NOT: I. Kosova Savaşı ile Osmanlıların Balkanlardan kolay atılamayacağı anlaşıldı. İlk kez Anadolu beyliklerinden yardım alan Osmanlılar, bu savaşta top silahını da ilk kez kullanmışlardır.

ANADOLU'DAKİ GELİŞMELER

   I. Murad, oğlu I. Bayezid'i Germiyan beyinin kızı ile evlendirdi. Germiyanoğulları Kütahya, Simav ve Tavşanlı bölgesini çeyiz olarak Osmanlı Devleti'ne verdiler.

   Hamitoğulları'ndan da Akşehir, Beyşehir, Seydişehir, Yalvaç, Karaağaç ve Isparta satın alınarak Osmanlı topraklarına katıldı. Bu dönemde Karamanoğulları ile akrabalık ilişkileri kurulmasına rağmen I. Murad'ın Balkanlarda bulunmasından yararlanan Karamanoğulları Beyşehir'i aldılar. Bunun üzerine Karamanoğulları üzerine sefere çıkan I. Murad, 1387'de yapılan savaşta Karamanoğulları'nı yenerek Osmanlı Devleti'nin üstünlüğünü bu beyliğe kabul ettirdi.